Yol kenarı Devrilme Analizi

Sevgili off-road ve doğa tutkunu arkadaşlar, Offroad Temel Teknik Bilgiler yazı dizimizin bir paylaşımı ile daha birlikteyiz. Vereceğim bilgiler; konsantre, teknik temele dayalı, yaşanmış tecrübeleri içeren ve bazıları off-road literatüründe ilk kez isim bulacak detayları içeren paylaşımlardır. Okuyuculara fayda sağlaması dileği ile.

Bu günkü konumuz “Yol kenarı Devrilme Analizi” :

Bu yazımızdan önce “Off-road ve denge” konulu yazımızı okumanızı tavsiye ederim.

Özellikle dar orman içi yollarda, minik heyelanlar nedeniyle daralan yol geçişlerinde, bazen yol kenarına biriken kar yığıntıları nedeniyle, bazen de yağış nedeniyle yarılan yollarda yapmak zorunda kaldığımız geçişlerde maruz kalabileceğimiz bir durumdur. Bu durumu yaşama ihtimalimiz yok iken, bir anda kontrolün elimizden çıkması ve aracın şeve doğru kayması hangi şartlar altında hangi sonuçları doğurabilir sorusunun cevabını arayacağız. Riskleri nelerdir, dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Önce temel denge prensibini hatırlatmak için özetleyeceğim. Resim 1 ‘de belirtildiği gibi “C” noktasının izdüşümü “O” noktasını aşar ise devrilme gerçekleşir. O noktası, araç nereye dayanıyorsa orasıdır. Bazen lastiğin en dışı, bazen aks kovanı, bazen şasi olabilir.

Yol kenarında kaymamızı engelleyecek bir tümsek veya dayanacağımız bir ağaç yok ise bu durum çok büyük tehlike arz eder.

Resimlerde ifade etmek istediğim durumları sözlü olarak da aktarayım.
Araç dik bir yamaçta aşağı doğru yan yatma eğiliminde olduğunda, aracın altındaki en alçak kısım olan dingiller yamacın köşesine dayanacaktır. Ancak bu dayanma aracı güvenle tutabilir mi? Sorun bu noktada.
Çizimlerden de anlaşılacağı üzere, eğer ;
Lastikleriniz büyük ve aracınız yüksek ise devrilme ihtimali çok yüksektir..
Lastikleriniz küçük ve aracınız alçak ise aracınızın devrilmeyebilir, ancak, araç ağırlığı fazla ise dayanmış olmasına rağmen kaymaya devam edip devrilme pozisyonuna gelebilir.
Aracınız dar ise, lastikleriniz küçük bile olsa aracınız devrilebilecektir.
Araçların ağırlık merkezinden geçen düşey hat, aracın dayandığı köşenin düşey hattını aşarsa araç devrilir.

Devrilme yan yatmayla kalmayıp takla atmaya kadar vardıysa, takla barı olarak adlandırdığımız ekipman hayati önem kazanır. Özellikle profesyonel offroad etkinliklerine iştirak eden araçlarda bulundurulması zorunlu bir ekipmandır.

Arazide kullandığımız araçları kabaca taradığımızda, takla barı ekipmanını standart olarak sunan araçlar, genelde JEEP grubunun özellikle arazide kullanmaya yönelik olarak ürettiği JEEP wrangler modeli öne çıkacaktır. Daha güncel versiyonları isimleri ile telaffuz edecek olur isek ; JEEP WRANGLER YJ, JEEP WRANGLER TJ, JEEP WRANGLER RUBICON JK, JEEP WRANGLER RUBICON JL standart olarak takla barı ile pazara satışı yapılmış ve yapılmakta olan araçlardır.

Sonuç:
Aracınızı böyle bir pozisyona sokmamaya çalışın. Eğer durum kaçınılmaz ise, şunu da bilin;

Lastikleriniz ne kadar büyük ise devrilme ihtimaliniz o kadar yüksektir,

Araç ne kadar yüksek ise devrilme ihtimaliniz o kadar yüksektir,

Aaraç ne kadar dar ise devrilme ihtimaliniz o kadar yüksektir,

Araç ne kadar ağır ise devrilme ihtimaliniz o kadar yüksektir.

Saygılar, Sevgiler

07/03/2020